Livre des sources médiévales:
Septembre 1209: Instructions secrètes données par les
évêques
de la province et les légats aux envoyés qu'ils députent
auprès d'Innocent III
touchant l'affaire de Raimond VII
Ista sunt que sepius ad memoriam contra comitem revocare debemus: videlices
quod Carturcensem, Aganensem et Ruthenensem episcopatus in totum destruxit,
castra et jura episcoporum omnino occupando; Rutenensem ecclesiam et castellatam
tenet, et omnia jura episcopatus invasit.
Item quod tres uxores vivas habet, quarum una est heretica, cui certam prebendam
concessit.
Item predicit se emisse matrimonium suum ab Ecclesia Romana, quem meretricem
vocat, pro ducentis marchis argenti.
Item quod, cum pecunia Tholosanorum et aliorum hereticorum, modo ad Ecclesiam
Romanam accedit, predicens manifeste ac seprans quod per peccuniam suam corumpere
curiam romanam possit, et penam evadere commissorum; ita quod quastella,
villas et alia jura in ecclesiis, religiosis personis, viduis, pupillis,
militibus, baronibus, et aliis personis abstulit violenter, restituere non
cogatur, neque dampna, data supradictis personis, aliquatenus resarcire.
Quod si obtinuerit, erit eror novissimus priore deterior, et tota provincia
ad antiquum cahos revocabitur.
Item ista si castra comitis in quibus sunt heretici et credentes: Castrum
Novum infectum est heretisse pravitatis, mansus castri Sancti Martini, Avinio,
Monferam, Montem Maurum, Isser, castrum Sancti Felicis, Monbrun, Montem Esquivum,
castrum Sarracenum, Montemalbanum; apud Galacum plures sunt credentes; totum
Montem Agunt, plenum Rabastenx, Sancti Marcelli castrum, Verfolium et plura
alia que sunt sub jurisdictione comitis Tolose, castrum Sancti Pauli, Seneganz,
Rocadarifat, Quadalvit, Granulet; Sestarolo plures sunt credentes, Lautario,
Quaraman, Auriaac, Grepia, Causac, Vasezia et multa alia.
Item dicatis domino Pape et cardinalibus, quod modo est mors et vita clericorum
et ecclesiarum Provincie in manibus eorum, precipue si comes Romam fuerit
absolutus, et si recuperaverit castra sua priusquam satisfaciat ecclesiis
et aliis personis quas bonis hominibus spoliavit.
Item si fore allegaverit comes, quod ipse gravetur in expensis castrorum,
respondere potestis quod similiter alii gravantur barones, si comes Fulgariensis,
illi de Baucio, et ceteri qui sunt et semper fuerunt cum Ecclesia, nec tamen
sua castra resposcunt, immo alia offerent melioraque; non posset alias pax
et tranquillitas in Provincia illa servari.
Item si forte comes dixerit se satisfecisse juxta tenorem litterarum, quas
nuncii eius representaverunt a curia per alphabetum divisas, respondeans
quod nec per illas satisfecit. Hec autem sunt litere: « Ego B., Axitanus
archiepiscopus, ego R., quondam Tolosanus episcopus, ego P., prior domus
Hospitalis Jherosolomitani in Tolosa, juramus nos accepisse mandatum a comite
Tholose, et mandatum illud non fuisse postmodum revocatum, ut offeramus vel
ex parte sua quod, si ad partes suas legatum miseritis, ipse ad mandatum
illius prestabit sufficientissimam cautionem, in castris, obsidibus,
fidejussoribus, juramentis secundum providenciam eiusdem legati; et tam castra
quam obsides asignabit, et tradet illis personis, quibus legatus mandaverit
tenenda et custodienda, donec ipse comes, bona fide, adimpleat universsa
mandata, que sibi facerent super eliminatione hereticorum et reformatione
pacis, et super purgatione fidei sue; quibus pactis, obsides et castra
restituantur, et eadem fideiussores promitentes absolvantur. Super aliquis
quos pro quibus excommunicatus asseritur, [standi dam] mandamenti vostris
secundum arbitrium legati, sufficientem causionem prestabit, quamvis eam
non expresserit nobis eidem, quam eam vobis exprimere non valemus ».
Preterea si fecisset quod et illis litteris continuetur non tamen castra
recuperare deberet, quousque satisfaciat, sicus juravit, super XV articulis,
qui superius exprimuntur in forma quam, ante quam absolveretur, iuravit.
Item dicatis quod castra illa ceciderunt in commissum Romane Ecclesie, pro
eo quod ex ipsis que sibi precepta fuerunt, michi fecit.
Item dicatis quod ceciderunt jure quod habebat in comitatu Melgorii.
Item dicatis quod communi consilio legatorum, archiepiscoporum, episcoporum,
abbatum, et multorum prudentum, ita ligatus fuit comes, et ceteri barones,
scilicet per ingnorancias, cautionem castrorum, et per juramenta propria,
et per conjuratores alios, quia ita sunt fere omnes infideles, ut etiam vix
ad rectitudinem valeant cum tanta causione teneri.
Item si forte dixerit quod satisfecerit Carpentoratensi et Vasionensi episcopis,
quorum alterum scilicet Carpentoratensem deiecerat de civitate sua, et per
trienium fere omnes redditus collegit, et alterum in vinculis tenut, item
dicatis quod coactus restituit eis qusdam possessiones, tamen non omnes;
et de palaciis, et aliis edificiis destructis, et dampnis datis, michi adhuc
eis restituit.
Item dicatis in consilio Avinionensi, de consilio legatorum, archiepiscoporum
et episcoporum, XXIIIIor abbatum, et tocius approbacione concilii excommunicatus
fuit, et terra ipsius tota supposita interdicto, nisi usque festum Omnium
Sanctorum veniret ad presenciam legatorum, et conquerentibus de se satisfaceret
competenter.
Item dicatis quod vitea multociens citatus fuerat, et dictum fuerat ei alegatis
viva voce, ut satisfaceret querelantibus de se, et preceptum fuerat ei sub
debito juramenti; ipse tamen contempsit juramentum, et nichil fecit.
Item dicatis quod in exercitu signatorum, quasi proditor et hereticus habebatur;
neque habeat XXX militem, ut dicunt illi qui plenius veritatem noverunt.
Item dicatis quod habet secum duorum pessimos tirannos et percecutores Ecclesie:
Adhemarum de Pictavia et Geraldum Ademarii de Montilio, quorum uterque
excommunicatus est, et terra suppossita et interdicto propter pedagia, rapinas
et alia malesficia.
Item dicatis quod Geraldus Ademarii tenet Montilium a domino Papa, et bene
percequitur ecclesiam quantum potest, et cum jurasset redder municionem Montilii,
legato manifestissime dexeravit.
Item si comes dixerit quod, nisi dominus Papa reddiderit ei castra, gueram
faciet, et totam terram in confusionem revocabit antiquam, respondeatis quod
non posset aliquam ratione guerram facere vel discordiam se juvare, quandiu
castra fuerint in Ecclesie potestare, [imo] esset facillimum ipsum exterminari
de terra.
Plus etiam dicatis quod, si dominus Papa castra ei reddiderit, antequam
satisfaciat competentes querelantibus in universis, guerram faciet, et, si
poterit, destruet totam patriam
Source: (Archives Départementales de l'Hérault, G 1125,
noté registre C, folio 79 r° - édité dans le
"Cartulaire de Maguelone", de J. Rouquette et A. Villemagne, tome II,
Montpellier, 1913, charte n° CCC, pages 58 à 63). Les mots entre
parenthèses sont des mots barrés dans le texte original, ceux
qui sont entre crochets indiquent des mots qui presentent des difficultes
de lecture. Nous avons reproduit le texte tel quel (avec les fautes d'ortographes
originales).
Livre des sources médiévales: [xyxy]: text sources from the now defunct Arisitum website. Contact Paul Halsall, halsall@murray.fordham.edu if any text is here improperly.
These sources are now part of the Internet Medieval Sourcebook.
|
